MİLLETLERARASI MAL SATIMINA İLİŞKİN SÖZLEŞMELER HAKKINDA BİRLEŞMİŞ MİLLETLER ANTLAŞMASI (CISG) HAKKINDA GENEL BİLGİLER

Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması (CISG), uluslararası ticaretin düzenlenmesi ve uyumlaştırılması amacıyla 11 Nisan 1980 tarihinde Viyana'da kabul edilmiştir. 1 Ocak 1988 tarihinde yürürlüğe giren bu antlaşma, uluslararası mal satım sözleşmelerine uygulanacak hukuki çerçeveyi belirler. CISG'nin temel amacı, farklı hukuk sistemlerine sahip ülkeler arasında yapılan ticari işlemlerde ortak bir zemin oluşturarak, ticari uyuşmazlıkların çözümünü kolaylaştırmaktır. Türkiye, CISG'yi 1 Ağustos 2011 tarihinde kabul ederek, ulusal hukuk sistemine dahil etmiştir. Bu makalede, CISG'nin amacı ve kapsamı, uygulama alanı, satıcı ve alıcının yükümlülükleri, sözleşmenin kurulması ve geçerliliği ile CISG'nin Türk hukukundaki yeri ve uygulaması detaylı bir şekilde incelenecektir.

CISG'nin Amacı ve Kapsamı

CISG'nin temel amacı, uluslararası mal satım sözleşmelerini düzenleyen tek tip kurallar oluşturarak, bu tür sözleşmelerin yapılmasını ve yürütülmesini kolaylaştırmaktır. CISG, tarafların farklı hukuk sistemlerine tabi olmaları durumunda ortaya çıkabilecek belirsizlikleri ve uyuşmazlıkları minimize etmeyi hedefler. CISG, yalnızca mal satım sözleşmelerine uygulanmakta olup, hizmet sözleşmeleri veya tüketici işlemleri gibi diğer sözleşme türlerini kapsamaz. Anlaşma, malların teslimi, mülkiyetin geçişi, ayıplı mal gibi konulara ilişkin düzenlemeler içerir. Ayrıca, tarafların sözleşmeden doğan hak ve yükümlülüklerini, sözleşmenin ihlali durumunda başvurulacak hukuki yolları ve tazminat taleplerini de düzenler. CISG'nin kapsamı ve amacı, uluslararası ticaretin daha öngörülebilir ve güvenli bir şekilde yürütülmesine katkıda bulunmaktır.

İlgili Mevzuat:

CISG Madde 1: Bu antlaşma, farklı devletlerde iş yerleri bulunan taraflar arasındaki mal satım sözleşmelerine uygulanır.
CISG Madde 4: Bu antlaşma, satım sözleşmelerinin kuruluşu ile tarafların bu tür bir sözleşmeden doğan hak ve yükümlülüklerine ilişkin kuralları düzenler.

CISG'nin Uygulama Alanı

CISG'nin uygulanabilirliği, tarafların iş yerlerinin farklı devletlerde bulunması ve bu devletlerin en az birinin CISG'ye taraf olması durumunda ortaya çıkar. Anlaşma, yalnızca ticari satımlara uygulanır; tüketici satımları ve kişisel, ailevi veya ev içi ihtiyaçlar için yapılan alımlar CISG kapsamı dışındadır. CISG'nin uygulanabilmesi için, tarafların iş yerlerinin farklı ülkelerde bulunması ve bu ülkelerin en az birinin CISG'ye taraf olması gerekmektedir. Ayrıca, taraflar, sözleşmede aksi belirtilmediği sürece, CISG'nin uygulanmasını açıkça kabul etmiş sayılır. CISG'nin uygulanmadığı durumlarda, ilgili ulusal hukuka başvurulabilir. CISG, satım sözleşmesinin kurulması, tarafların hak ve yükümlülükleri, sözleşmenin ihlali ve tazminat konularında detaylı düzenlemeler içerir.

İlgili Mevzuat:

CISG Madde 6: Taraflar, bu antlaşmanın uygulanmasını veya bazı hükümlerinin uygulanmasını hariç tutabilir ya da değiştirebilir.
CISG Madde 10: Bir tarafın birden fazla iş yeri varsa, antlaşma, en yakın ilişkiye sahip iş yerine uygulanır.

Satıcı ve Alıcının Yükümlülükleri

CISG, satıcı ve alıcının yükümlülüklerini açıkça belirleyerek, uluslararası mal satım sözleşmelerinde tarafların hak ve sorumluluklarını netleştirir.

Satıcının Yükümlülükleri:

Teslim Yükümlülüğü: Satıcı, sözleşmede belirlenen tarihte ve yerde, kararlaştırılan nitelik ve nicelikte malı teslim etmekle yükümlüdür. Malın taşınması gerektiğinde, satıcı, malı taşıyıcıya teslim ederken, ilgili belgeleri de sağlamalıdır.
Malın Ayıpsız Olması: Satıcı, malın sözleşmeye uygun, ayıpsız ve belirlenen kalite standartlarına uygun olmasını sağlamak zorundadır. Eğer mal, sözleşmede belirtilen niteliklere uygun değilse, alıcı ayıp ihbarında bulunarak, sözleşmeden dönebilir veya indirim talep edebilir.
Belgelerin Teslimi: Satıcı, malın mülkiyetini devredecek belgeleri, alıcıya zamanında ve eksiksiz olarak teslim etmelidir.

Alıcının Yükümlülükleri:

Ödeme Yükümlülüğü: Alıcı, sözleşmede kararlaştırılan bedeli, belirlenen zamanda ve şekilde ödemekle yükümlüdür. Ödeme süresinin uzatılması veya ödeme şartlarında değişiklik yapılması, ancak tarafların mutabakatıyla mümkündür.
Malın Kabulü: Alıcı, satıcı tarafından teslim edilen malı kabul etmek ve gerekli incelemeleri yapmak zorundadır. Malın teslimi sırasında ortaya çıkan hasar veya eksikliklerin tespiti, alıcının sorumluluğundadır.
Ayıp İhbarı: Alıcı, malın tesliminden sonra tespit ettiği ayıpları, makul bir süre içinde satıcıya bildirmelidir. Bu bildirim, alıcının ayıplı mal nedeniyle talep edeceği hakların korunması için önemlidir.

İlgili Mevzuat:

CISG Madde 30: Satıcı, malları teslim etmek ve belgeleri sağlamakla yükümlüdür.
CISG Madde 53: Alıcı, bedeli ödemek ve malları teslim almakla yükümlüdür.

Sözleşmenin Kurulması ve Geçerliliği

CISG, uluslararası mal satım sözleşmelerinin kurulması ve geçerliliği konusunda genel ilkeler belirler. Sözleşmenin kurulabilmesi için, tarafların karşılıklı ve birbirine uygun iradelerini açıklamaları gerekmektedir. Teklif ve kabul süreci, CISG'nin 14-24. maddelerinde düzenlenmiştir.

Teklif:

Teklif, belirli bir kişiye yöneltilmiş ve belirli şartlar içermelidir. Teklifin bağlayıcı olabilmesi için, teklif sahibinin niyetinin ciddi olması ve karşı tarafın kabul etmesi halinde hukuki sonuç doğurması gerekmektedir.

Kabul:

Kabul, teklifin içeriğiyle tamamen örtüşmeli ve kabul eden tarafın teklifi kabul ettiğini açıkça ifade etmelidir. Teklifin kabulü, teklifi yapan tarafa ulaştığında geçerlilik kazanır. Ancak, kabul beyanında yapılan küçük değişiklikler, teklifin reddi ve yeni bir teklif olarak değerlendirilebilir.

Sözleşmenin geçerliliği, tarafların iradelerinin uyuşması ve sözleşme konusunun belirli olması şartlarına bağlıdır. CISG, tarafların sözleşme özgürlüğünü koruyarak, sözleşme hükümlerinin taraflarca serbestçe belirlenmesine imkan tanır.

İlgili Mevzuat:

CISG Madde 14: Teklifin özellikleri ve bağlayıcılığı.
CISG Madde 18: Kabul beyanının özellikleri ve geçerliliği.

CISG'nin Türk Hukukundaki Yeri ve Uygulaması

Türkiye, CISG'yi 1 Ağustos 2011 tarihinde kabul ederek, ulusal hukuk sistemine dahil etmiştir. Türk Hukuku'nda, CISG'nin uygulanması, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun (TTK) 1. ve 2. maddelerinde belirtilen genel hükümler çerçevesinde değerlendirilir. CISG'nin uygulanabilirliği, tarafların iş yerlerinin farklı ülkelerde bulunması ve bu ülkelerin en az birinin CISG'ye taraf olması şartına bağlıdır.

Türk mahkemeleri, uluslararası mal satım sözleşmelerinde, CISG hükümlerini doğrudan uygulayarak, uyuşmazlıkların çözümünde uluslararası hukuka uygun kararlar verirler. Ayrıca, CISG'nin uygulanmadığı durumlarda, Türk Borçlar Kanunu'nun (TBK) genel hükümleri ve TTK'nın ilgili hükümleri devreye girer.

İlgili Mevzuat:

TTK Madde 1 ve 2: Türk Ticaret Kanunu'nun genel hükümleri.
TBK Madde 207 ve devamı: Türk Borçlar Kanunu'nun satış sözleşmesine ilişkin hükümleri.

Sonuç

Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmeler Hakkında Birleşmiş Milletler Antlaşması (CISG), uluslararası ticaretin düzenlenmesi ve uyumlaştırılması amacıyla oluşturulmuş önemli bir hukuki çerçevedir. CISG, satıcı ve alıcının yükümlülüklerini belirleyerek, uluslararası mal satım sözleşmelerinin daha öngörülebilir ve güvenli bir şekilde yapılmasını sağlar. Türkiye'nin CISG'yi kabul etmesi, uluslararası ticaretteki hukuki belirsizlikleri azaltarak, Türk ticaret hukukunun uluslararası standartlara uygun hale gelmesine katkıda bulunmuştur.

CISG'nin amacı, kapsamı ve uygulama alanı, taraflar arasındaki ticari ilişkilerin düzenlenmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Satıcı ve alıcının yükümlülükleri, sözleşmenin kurulması ve geçerliliği gibi konularda detaylı düzenlemeler içeren CISG, uluslararası ticaretin hukuki altyapısını güçlendirmektedir. Türk hukukundaki yeri ve uygulaması ise, ulusal ve uluslararası ticaretin daha etkin ve güvenli bir şekilde yürütülmesini sağlamaktadır.

CISG Kapsamında Avukatın Önemi

1. Uzmanlık ve Bilgi Birikimi

Bir avukat, CISG gibi karmaşık uluslararası antlaşmaların inceliklerini anlamada kritik bir rol oynar. CISG, farklı hukuk sistemlerine sahip ülkeler arasında yapılan ticari işlemler için ortak bir çerçeve sağlar ve bu çerçevenin doğru bir şekilde uygulanması, ancak hukuk bilgisi ve deneyimi olan bir uzman tarafından sağlanabilir. Avukatlar, müvekkillerine CISG’nin nasıl çalıştığını, hangi durumlarda uygulanabilir olduğunu ve olası sonuçlarını açıklar.

2. Sözleşme Hazırlığı ve Müzakereler

Uluslararası mal satım sözleşmelerinin hazırlanması ve müzakeresi sırasında, bir avukatın rehberliği hayati öneme sahiptir. CISG’nin ilgili hükümlerine uygun olarak sözleşme şartlarının belirlenmesi, tarafların hak ve yükümlülüklerinin açık ve net bir şekilde ortaya konması için gereklidir. Avukatlar, tarafların çıkarlarını koruyacak şekilde sözleşme maddelerini formüle eder ve potansiyel uyuşmazlıkların önlenmesi için stratejik tavsiyelerde bulunur.

3. Uyuşmazlık Çözümü

CISG kapsamındaki uyuşmazlıkların çözümü, genellikle hukuki bilgi ve tecrübe gerektirir. Bir avukat, müvekkilini mahkemede veya tahkimde temsil ederek, CISG hükümlerine göre hak arama sürecini yürütür. Uyuşmazlıkların çözümünde avukatlar, müvekkillerinin en iyi sonuca ulaşmasını sağlamak için hukuki argümanlar geliştirir ve savunmalarını CISG’nin hükümlerine dayanarak inşa eder.

4. Hukuki Danışmanlık

CISG’nin karmaşıklığı ve uluslararası ticaretin dinamik yapısı göz önüne alındığında, hukuki danışmanlık hizmetleri önemli hale gelir. Avukatlar, müvekkillerine CISG ile ilgili olarak sürekli danışmanlık sağlar ve uluslararası ticaret işlemlerinde ortaya çıkabilecek hukuki riskler konusunda bilgilendirir. Bu hizmet, müvekkillerin ticari faaliyetlerini hukuka uygun bir şekilde sürdürmelerine ve olası hukuki sorunlardan kaçınmalarına yardımcı olur.

5. Risk Yönetimi

CISG kapsamındaki işlemlerde, ticari risklerin yönetimi büyük önem taşır. Avukatlar, müvekkillerine sözleşme sürecinde ve sonrasında karşılaşılabilecek riskleri değerlendirir ve bu risklere karşı hukuki önlemler alınmasını sağlar. Bu, ticari faaliyetlerin sürdürülebilirliği ve güvenliği açısından kritik bir faktördür.

CISG kapsamında bir avukatın rolü, tarafların hak ve yükümlülüklerini korumak, uluslararası ticaret işlemlerinin güvenliğini sağlamak ve hukuki uyuşmazlıkların etkin bir şekilde çözülmesini temin etmek açısından büyük önem taşır. Bu nedenle, uluslararası mal satım sözleşmeleriyle ilgili işlemler yürüten şirketler ve bireyler, hukuki rehberlik ve danışmanlık hizmetlerinden yararlanarak ticari faaliyetlerini daha güvenli ve verimli bir şekilde sürdürebilirler.

Bu bağlamda, karşıyaka avukatları ve izmir avukatları gibi yerel hukuk bürolarının uluslararası ticaret hukuku konusundaki uzmanlıkları, CISG kapsamındaki hukuki işlemlerde büyük bir avantaj sağlar. K.A.L. Hukuk Bürosu gibi profesyonel hukuk büroları, müvekkillerine CISG ve uluslararası ticaret hukuku konularında kapsamlı ve etkili hukuki hizmetler sunarak, ticari başarılarını destekler.